حمام حاجي محمد جعفر در بخش جلگه‌اي استان گيلان در بخش مركزي شهر رشت در محدوده بافت قديمي ساغريسازان در امتداد گذر بادي‌الله قرار دارد که نمونه‌ای از زیباترین حمام‌های ساخته شده در استان گیلان است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه گیلان، چندی پیش عده‌ای فرصت‌طلب با کندن کاشی‌های ورودی این حمام قصد از بین بردن این بنای تاریخی را داشتند که خوشبختانه با تلاش ماموران نیروی انتظامی و اداره‌کل میراث فرهنگی شناسایی و دستگیر شدند.

در این راستا پورعلی معاون میراث‌فرهنگی گیلان به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به اینکه حمام حاجی دارای قدمت بالایی است ما تلاش داریم با مرمت و حفظ این بنای تاریخی که دارای مالک نیز است تا حد ممکن از تخریب آن جلوگیری کنیم.

پورعلی خاطرنشان کرد: همه تلاش میراث فرهنگی حفظ بناها و آثار تاریخی برجای مانده از گذشته است.

به گزارش ایسنا، ساختمان حمام حاجی در فاصله حدوداً 500 متري از خيابان مطهري در محل برخورد كوچه تحويلي و گذر بادي‌الله قرار دارد. اين بنا در ميان ساختمان‌هاي قديمي‌اي چون خانه رحمت سميعي در شرق آن و يا ساختمان فعلي حوزه علميه (مربوط به دوره قاجاريه) در غرب آن و در بافت تجاري محله قرار گرفته است.

حمام شامل ورودی، رختكن يا سربينه، شاه‌نشين، محل آويزان كردن لنگ، ميان در، گرمخانه است. فرم كلی ساختمان مستطيلی است. سر در بنا داراي تزئينات كاشيكاري و كتيبه تاريخي است. كاشي‌های اين سردر كار مشهدي يوسف كاشي ساز  است. ورودی مردانه حمام در چوبی كرم رنگی است كه به همراه پنجره‌هاي متقارن چوبي در دو طرف آن، نماي جنوبي را تشكيل مي‌دهند.

ديوار شرقی و جنوبی بنا مشرف به كوچه است. بنا داراي دو ورودی است كه ورودی اصلي آن در ضلع جنوبی مشرف به خيابان بادی‌الله و ديگری در ضلع شرقی در كوچه تحويلی است كه در واقع ورودی مردانه است. يك در ورودی ديگر هم در امتداد كوچه تحويلی قرار داشته كه ورودي قسمت زنانه بوده كه در حال حاضر تخريب شده و امكان دسترسی به قسمتهای آن وجود ندارد.

در فضای داخلی حمام، مستطيل شكلی وجود دارد كه به محض ورود به بنا با آن روبرو مي‌شويم. رختكن حمام با دو سكوي يك متري در هر دو سمت از قسمت مياني جدا شده است. در مركز اين فضا و به فاصله 3 متری از فاصله ورودی حوضی قرار گرفته است.

میان در نیز راهرويی است كه با يك تاق گهواره‌ای پيوسته پوشانيده شده است. آبريزگاه ها و مستراح ها در اين قسمت قرار دارد، در راهروي ميان سربينه و گرمخانه نيز حوض لنگ در قسمت غربي آن قرار داشت آب آن غالباً از تماس آفتابه‌هاي آلوده و شسته شدن لنگهاي صابوني در آن، بوي لجنزار مي‌داد.

دو دريچه سقفي نور اين فضا را تامين مي‌كنند، گرمخانه فضايي هشت ضلعي است كه به چند محل جهت كيسه كشی و خزينه تقسيم شده است. واحدهای حمامی نيز از جمله فضاهايی هستند كه به اين فضا الحاق شده است فضاي اصلي گرمخانه  با يك گنبد اصلي كه داراي نورگير نيز مي‌باشد، مسقف گشته استگنبد اصلي گرمخانه برروي دو تاق كوچكتر به صورت قرينه قرار گرفته است كه هر كدام  ازاين تاق‌ها در جبهه شرقی و غربی با يك عقب نشيني فضايي را خلق كرده‌اند كه در گذشته حوضهايي وجود داشته است. در اين قسمتها دلاك به استحمام و نظافت مشتری می پرداخت بدين ترتيب كه وی را در حوض مي‌خوابانيدند و به نظافت وی مي‌پرداختند.1391/12/07